Wat mij al snel opviel was hoe vaak ik bij een moment van verveling, rust of oncomfortabele gevoelens dacht: wat zou er op Instagram gaande zijn? of mezelf een goede reden geven zoals een echte verslaafde: misschien dat Pinterest nog iets inspirerend heeft.
Ik merkte al de eerste dagen hoeveel meer ik gedaan kreeg. Ik begon mijn emoties ten volle te ervaren, zwaar en pijnlijk, het leidde wel meteen tot belangrijke afspraken regelen die ik vermeed als de neten! Ik sprak mijn vrienden weer elke dag en mijn inspiratie begon met de uren te groeien! Wow, is dit wat een leven zonder social media is?!
Als iemand mij gezegd had dat ik verslaafd was aan social media dan had ik steevast weggelachen “ach nee joh! Ik? Nee ik kan prima zonder hoor.” Wat in feite ook zo is. De eerste dagen ervaarde ik als zalig en zen, uiteindelijk ging ik het wel missen en dat is oké! Ik wil persoonlijk ook geen leven zonder social media. Bij mij was het vooral een middel om mijn uitstelgedrag te voeden en mijn oncomfortabele emoties met een laagje insta en Pinterest inspiratie te bedekken. Wat ik ironisch gezien vandaag ook weer doe. Ik begin met nieuwe stappen uit mijn comfort zone zetten en mijn stress schiet naar code rood, meteen denk ik: insta? Gezond gedrag is het niet hè? Ik wil terug naar een fijn gevoel over houden aan deze apps en dat is de uitdaging, dat is het doel!
De veranderingen voor mij
Ik ben steeds minder social media gaan gebruiken. Het werd ook steeds minder interessant voor mij. Ik realiseerde me extra hard dat het geen gezonde gewoonte is om telkens te ‘vluchten’ voor alles. Het is sowieso al meer dan 50% verminderd per dag. Als ik oncomfortabele emoties voel de meeste tijd (hoeft ook niet altijd, soms mag je even lekker iets onderdrukken en kiezen voor je gewoon even goed te voelen in het moment) te voelen en iets mee te doen. Het grootste effect is dat ik wel moest onder ogen komen wat er überhaupt anders moest of wat ik anders wilde. Ook de dagen dat ik een social media detox deed en ik zat met mijn kopje thee, in plaats van mindless scrollen begon ik vrienden terug te appen.
Sinds ik twee maanden geleden deze gewoonte aan ging pakken ben ik weer gaan zingen en piano spelen, wat ik al jaren niet meer zoveel deed. Ik ben weer gaan schrijven (voor o.a. Moongloss), ook mijn eigen boek. Ik spreek weer vrienden, ik bel met ze, ik begin ook weer af te spreken. Ik ben naar een groot evenement voor mijn vrijwilligerswerk geweest, ik ben me ook meer gaan inzetten waardoor ik meer voldoening ervaar. Ik ben juist ook hele duidelijke grenzen gaan aangeven, ik heb moeilijke dingen gezegd en al mijn emoties geuit, dat is allemaal goed uitgepakt. Ik stelde al een half jaar uit om een afspraak te maken op de hbo-studie die ik graag wilde doen, ik heb de stoute schoenen aangetrokken en gebeld. Het gesprek ging zo goed, dat ze meerdere keren zei dat ze hoopte dat ik kwam studeren daar en me aangemeld voor de opendag. De laatste jaren was mijn focus niet meer op mijn uiterlijk. Goed juist, ik had namelijk dwanghandelingen, maar ik miste ‘mezelf’. Met speciale gelegenheden ben ik weer make-up gaan dragen, nagels lakken en wat meer aandacht besteedt aan mijn kleren. Ik sport weer meerdere uren per week. Ik kook weer vaker, dat is ook een van mijn grootste passies (ik ga waarschijnlijk voeding studeren) en nu doe ik het weer met plezier en voor mijn gezondheid. Zo kan ik wel even doorgaan. Ik ben in twee maanden tijd enorm gegroeid. En ja, voornamelijk vanwege dat ik stopte met social media (en andere dingen) als excuus te gebruiken om alles uit de weg te gaan.
Nu jullie op de hoogte zijn van de positieve effecten die ik ervan kreeg ga ik uitleggen hoe ik dat gedaan heb en wat ik geleerd heb van dit proces.
Doe het vanuit de mentaliteit: wat voegt het positief toe aan mijn leven?
Vroeger was ik altijd van de restricties en dat je het ook meteen honderd procent goed moest doen, anders faal je. Tegenwoordig geloof ik hier helemaal niet meer in. Sowieso als we ons voornemen iets volledig goed te doen, faal je meteen en stop je overal mee. Als je focust op vooruitgang, ga je steeds verder groeien en wil je jezelf verbeteren. Daarbij vind ik dat restricties totaal niet werkt, je moet jezelf ook vertellen dat je het niet ‘moet’ maar ervoor ‘kiest’ om dit te doen. Focus ook niet op hoe fout het is om social media (of welke slechte gewoonte dan ook) te gebruiken, focus op wat het je positief gaat opleveren als je er minder gebruik van gaat maken. Doe het meer vanuit liefde voor jezelf, dan om jezelf af te straffen. Hoe meer je jezelf verteld dat het niet mag, hoe liever je het wilt doen. Daarom zou ik aanraden om elke keer als je het wilt doen jezelf te vertellen dat het wel mag, maar wil je het ook? Je zult steeds vaker dan gaan kiezen voor om het niet te willen doen. Je wilt jezelf niet teleurstellen dat je niet aan je eigen afspraken houdt en het voelt nooit lekker om iets te doen wat niet lief voor jezelf is. Er is ook niks mee om soms wél toe te geven, zo lang je maar bewust blijft. Vraag jezelf vooral waarom je het wilt doen én vertel jezelf telkens alle leuke en fijne dingen die je ervoor terugkrijgt als je het minder doet. Voor mij motiveerde het om te weten dat ik een rijker leven zou krijgen met vrienden en familie, mijn droom studie zou kunnen gaan doen, hobby’s die ik zou kunnen oppakken, het idee om een boek te schrijven. Op een dag besloot ik dat het gewoon daar tijd voor was om de knop om te zetten en lief te zijn voor mezelf. Zelfliefde is niet bubble baths en chocolade eten per definitie, het is doen wat het juiste is voor jezelf!
Hoe leer je gewoontes af/aan en hoe werkt ons brein?
Om er nog iets dieper op in te gaan. Waar veel mensen niet bij stilstaan is het feit dat ons brein veel meer controle over ons heeft dan wij denken. In het geval met gewoontes spelen o.a. neuronen een grote rol. Je moet het zo zien dat het superfijn is dat als we eenmaal leren fietsen bijvoorbeeld dat je dat nooit meer echt verleerd. Je merkt ook als je een tijdje niet gefietst hebt en je stap er weer op, je de vaardigheid nog prima onder de knie hebt. Misschien een paar minuutjes struggelen, maar al snel gaat het weer smooth. Helaas werkt dit ook zo bij vastgeroeste slechte gewoontes. Het goede nieuws is dat als je vol blijft houden uiteindelijk de goede gewoontes als steen worden, dat heeft alleen tijd nodig. Het hoeft niet perfect, je mag ook soms even terugvallen, maar hoe vaker je kiest voor om de nieuwe gewoonte te doen hoe sterker die uiteindelijk wordt. Het gaat er meer om dat je bewust bent en jezelf weer de goede kant opduwt dan vind dat je faalt en je dan maar beter helemaal niks meer kunt doen. Again: hoe vaker je het doet en jezelf weer terugfluit met compassie na moeilijke momenten, hoe sneller het je nieuwe gewoonte wordt.
Safe voelen
Ik vind ook een heel fijn inzicht dat ons lichaam en brein zich veilig wil voelen. Dat is het hele streven. Als je veel verdriet hebt, trauma’s of niet gelukkig bent met je leven dan ga je dus op zoek naar andere manieren om je ‘veilig’ te voelen. Vaak is dat helaas slechte gewoontes, want zoals je al kon raden: dat is dus jouw safe haven. Iets waarvan je weet dat je geen angst hoeft te voelen en je vaak (tijdelijk) goed voelt. Daarom is het zo van belang om een nieuwe veilige haven te creëren.
Dopamine (detox)
Iets waar ik de laatste jaren erg bewust van ben is dopamine. Het is een neurotransmitter en om precies te zijn die ons genot laat ervaren. Als je een depressie of adhd hebt bijvoorbeeld heb je een tekort aan dopamine. Als je drugs verslaafd ben heb je overactief dopamine. Elke keer als je winkelt, suiker eet, seks hebt, videogames speelt.. you name it, verhoog je het daarmee. Ook als je op social media zit gebeurt dit. Telkens het feit dat er nieuwe posts zijn en je het kunt refreshen om weer nieuwe posts te krijgen, dat zorgt voor verslaving: wat zou er dit keer tevoorschijn komen?! Nu blijkt dat dopamine geen grens heeft, je blijft het gewoon verhogen en verhogen tot je alles gehad hebt en je weer leegte gaat voelen. Alleen uiteindelijk is er niks meer om te verhogen, misschien drugs? Maar nadat je drugs hebt gehad na een tijdje wordt dat je nieuwe dopamine level en er blijft vraag naar meer! De oplossing is waarschijnlijk om soms een dopamine detox te doen. Een dag in de week bijvoorbeeld alleen te focussen op slow living: journalen, mediteren, wandelen, je huis schoonmaken. Terug naar de basics. Hierdoor verlaag je het en als je dan weer iets doet wat dopamine triggert voel je weer genot! Daarbij is het van belang om je dopamine vooral te stimuleren met gezonde gewoontes zoals voeding, sporten, zonlicht, slapen en ook muziek helpt!
Hopelijk heb ik mijn idee achter mijn ‘methode’ kunnen duidelijk maken met de informatie die ik heb geleerd vanuit research en ervaring, zodat je beter kunt begrijpen waarom ik het anders aanpak als simpel een detox doen.
Detox dagen
Ik zou aanraden om te kiezen voor om af en toe een detox dag te doen. Vaak mocht ik dan wel van mezelf ’s avonds een keertje kijken, maar om die dag te spenderen aan reflecteren en emoties verwerken. Quality time met dierbaren. Misschien je huis opruimen en poetsen. Een nieuwe hobby proberen. Het werkte voor mij het beste om een soort intentie te zetten voor die dag of ’s ochtend te voelen wat ik nodig had. Je ziet dan wat voor positief effect het heeft om minder social media te gebruiken. Je wordt ook niet gestraft, je creëert een fijne associatie ermee.
Momenten detoxen
Het andere wat ook goed werkte was om bijvoorbeeld in de ochtend niet te mogen kijken of pas nadat ik mijn taken (zoals je werk of studie) had afgerond voor die dag. Je zou ook bewuster kunnen zijn in je pauzes: lees een boek, maak een wandeling, stuur een appje naar een vriend(in) of staar even in het niets. Maak een afspraak dat het pas na je werk mag. Je kunt ook de afspraak met jezelf maken dat als je quality time hebt met familie, vrienden, je partner of kinderen dat je dan alleen in noodgevallen op je telefoon überhaupt mag kijken. Het zijn allemaal ideeën, personaliseer het, wat vind jij fijn? en test het uit!
Een volledige week detoxen
Ook heb ik geprobeerd een hele week te detoxen en een paar dagen was echt heerlijk, maar ik vond dit toch te pittig en te restrictief. Het heeft me wel duidelijk laten inzien dat ik veel meer verslaafd was dan ik dacht. Ook hoe zen het was zonder social media en hoeveel meer ik gedaan kreeg. Het liet me realiseren dat te heftige regels het je alleen maar tegenwerkt dan dat het je helpt. Ik zou je aanraden om misschien in plaats van een week te detoxen, een bewuste week te doen. De intentie te zetten om zo’n 90% het te verminderen en elke keer als je je telefoon pakt jezelf te vragen: waarom? Eens een pauze door te brengen in rust of een vriend(in) te appen of bellen bijvoorbeeld. Gewoon om te ervaren: hoe voelt dit? Een paar momenten in te lassen om te reflecteren: wat stel ik al veel te lang uit? Welke hobby zou ik graag willen proberen? Welke hobby heb ik in de steek gelaten? Wat zou ik doen als ik een paar extra uren per week/dag zou hebben? En neem bijvoorbeeld de tijd om eens te herbeleven waarom je ooit een passie voor iets kreeg. Ik heb uren de laatste weken dansvideo’s gekeken, oude liedjes geluisterd, favorieten recepten van een tijdje geleden gekookt om weer te voelen waarom ik zo dol ben op dansen, waarom ik ooit muziek ben gaan schrijven, zingen en piano spelen en waarom ik gepassioneerd ben over eten en voeding. Ik voelde het weer allemaal zo intens dat ik direct mijn leven omgooide.
Jezelf belonen
Ik mocht vaak van mezelf niet op social media (of andere ‘slechte’ gewoontes) tot ik een bepaald doel had bereikt. De dag dat ik besloot de hbo-school te gaan bellen, mocht ik pas verder met dingen doen tot ik dat had afgerond. Ik zweer het dat ik nog nooit zo snel gehandeld heb. Ik zag namelijk niet zitten om uren voor mezelf uit te staren en stress te hebben. Daarna mocht ik dan de hele dag doen wat ik wilde. Ik heb daarna wat meer op social media gezeten, taart gegeten en Netflix gekeken.
Wel een mini disclaimer: je hoeft niet altijd het te ‘verdienen’. Ook gewoon omdat je er zin in hebt of dat je een rot dag hebt zijn ook goede redenen. Het motiveert alleen als je weet dat je alles uitstelt door je slechte gewoontes om jezelf aan te leren dat je jezelf soms een schop onder je kont moet geven voordat je dan iets doet wat puur leuk is.
Ga zitten met je gevoel
Als er iets is wat mij in het leven geholpen heeft is het leren met mijn gevoel te zitten en dat te reguleren. Mijn god als ik dat eerder had geleerd dat had me veel leed bespaard. Alleen beter laat dan nooit en ik ben me bewust van dat bijna alle mensen in bepaalde mate hiermee struggelen. Daarom benoem ik het. Of het nu gaat over social media detox, een ander probleem, slechte gewoonte, trauma of als je net als mij je emoties niet makkelijk kunt reguleren zou ik je aanraden dit te leren. Het is iets wat veel meer zit in het ervaren en al doende leert men dan dat het echt een handleiding bevat met honderden stappen. Theoretisch gezien is het namelijk heel simpel, in de praktijk is het zwaar en kost het tijd, soms heel veel tijd.
De beste manier zou ik zeggen uit ervaring is om mee te beginnen jezelf een paar keren per dag een paar minuutjes te geven om de vraag te beantwoorden: hoe voel ik me op dit moment? En beantwoord die vraag – als het kan – hardop met statements als: ik voel… zeg niet ‘ik ben’ want dan maak je er je identiteit van. Je bent niet eenzaam, je voelt je eenzaam. De eerste periodes heb ik alleen maar gehuild als ik dit deed, maar wat een opluchting gaf dat!
Hierna ben ik het meer gaan toepassen om de meeste tijd als ik welke emotie dan ook voel om die meteen te reguleren. Ook als ik bijvoorbeeld angst voelde voor het hbo-school gesprek dan voelde ik die angst gewoon. Ik voel emoties ook echt in mijn buik en dan ebben ze weg. Als je even eenzaam voelt, ga zitten met dat gevoel tot het wegebt.
Het belangrijkste hieraan is om lief te zijn voor jezelf. Kom niet meteen met oplossingen. Ga het ook niet goedpraten. Zeg ook geen dingen tegen jezelf als “komt wel goed” of “kom op”. Nee, erken het. Ik voel me verdrietig > dat mag, dat mag er zijn. Ik voel me eenzaam > dat is een heel pijnlijk gevoel, dat gevoel mag er zijn, eenzaamheid komt in zoveel vormen en maten, het is mijn gevoel en dat mag. Vaak als je dit doet zie je opeens: oh het is maar een gevoel, want ik heb XYZ aan mensen die dol op mij zijn en die ik altijd mag bellen als ik dat echt even nodig heb. Alleen als je het dus niet erkent wordt het alsmaar groter, dan blijf je je eenzaam voelen of ga je je ook nog schuldig voelen dat je het voelt, want er zijn mensen die pas écht eenzaam zijn. Dat werkt niet echt hé? En onthoud: de enige uitweg is erdoorheen!
Leer jezelf te vertrouwen
Uiteindelijk moest ik de uitdaging aan om mezelf vrij te laten en te kijken hoe ik nu na twee maanden om ging met social media. Sommige dagen deed ik weer hetzelfde als vroeger, maar dit was misschien een dag of twee. Verder keek ik maar een paar momentjes van vijf minuten op Instagram en Pinterest per dag. Ook merkte ik dat als ik dan geneigd was om op social media te gaan als ik stress had, soms liet ik het mezelf toe, omdat ik dus ook vind dat je niet altijd het ‘juiste’ hoeft te doen. Het is af en toe echt nodig om gewoon eens jezelf te laten gaan. Zag ik ook dat ik mezelf kon vertrouwen, de meeste tijd sprak ik mezelf eropaan en stond ik even stil: waarom wil ik dit doen? Welk gevoel zit er dwars? Waar ben ik bang voor? Wat stel ik uit? Daar ging ik mee aan de slag en meteen was de behoefte van social media weer een heel stuk kleiner.
Ik ga verder met detox dagen integreren in mijn leven. Soms is het heerlijk om zo’n ‘sprint’ dag te hebben en de hele dag een lijst af te vinken. Ook probeer ik de meeste ochtenden social media vrij te houden, dat gaat ook steeds beter. Ik ben sneller mijn bed uit en ik krijg in de ochtend veel gedaan. Mijn quality time momenten met mezelf of met dierbaren zijn fijner. Verder vertrouw ik mezelf dat ik nu bewust ben en dat ik de juiste keuze blijf maken. Hopelijk heb ik je geïnspireerd om ook eens te kijken wat het jou positief oplevert om een dagje of een paar uurtjes per dag minder op social media door te brengen!
