Op 11-jarige leeftijd deed ik mijn eerste poging. Ik plaatste ontspannende muziek in de CD speler, wat bij mij op dat moment eentje van Elton John zijn piano muziek was. Ik nam de echte meditatie houding aan en daar zat ik; chagrijniger te worden met de minuut. Dit moest toch relaxed zijn?

Hierna verkondigde ik dat meditatie niet werkt. Oh boy was I wrong, ook meditatie is een vaardigheid die tijd nodig heeft om dat te leren. Pas op het moment dat ik in mijn latere tienerjaren een Amerikaans meisje op Instagram hierover sprak realiseerde ik dat ik het totaal verkeerd benaderd had. 

Ik was gaan geloven dat meditatie betekent: niet nadenken en als je dat wel doet, dan faal je. Mijn filosofisch racend brein staat nooit stil, je begrijpt vast wel hoe hard ik “faalde” en dat maakt het logisch dat ik een haat (zonder liefde voor een lange tijd) relatie hiermee ontwikkelde. Gelukkig is er tegenwoordig een groot aanbod op het world wide web aan kennis en meer bekendheid over waardoor het misschien een ander beeld geeft, in mijn jongere jaren was dit zeker niet het geval.

Er was alleen altijd een stemmetje in mij dat ik moest blijven volhouden, ik bleef zoeken naar dat zen gevoel waar iedereen over praat tot ik het na lang wachten vond. 

Je mag denken!

Door haar en Headspace leerde ik dat mediteren betekent om je gedachten te observeren van een afstandje. Het te zien als een snelweg met auto’s en jij daar zou zitten aan de zijkant. Ze zijn er gewoon, maar je laat het los, je laat ze gewoon voorbij ‘rijden’. Ik leerde dat je een gedachten erkent en niet veroordeeld dat je denkt – daar zijn we inmiddels mensen voor – en dan op een liefdevolle manier laat je het gaan. Dan komt er een nieuwe gedachte en doe je hetzelfde weer. Gedachtes mogen er zijn, je vecht er niet mee, je wordt niet boos op jezelf, je hoort ze, je omarmt ze en laat ze los. Hetzelfde geldt voor emoties: voel het, laat het door je heen, voel hoe het wegebt en je gaat vanzelf terug naar de kalmte.

Belangrijke toevoeging

Zelfs na meer dan tien jaren heb ik nog steeds weleens dat meditatie niet werkt voor mij. De eerste tijd was het dat het bijna nooit werkte, nu ben ik zo ver dat het meestal rust geeft, maar er zijn zeker dagen dat ik er persoonlijk niet beter door voel. Dus don’t beat yourself up als dat gebeurt!

Geleide, affirmaties, muziek of stilte 

Ik deel hierbij een paar vormen waar ik bekend mee ben. Na een rondje op Google realiseerde ik dat ik me nóg dieper ga verdiepen in dit onderwerp, het is duidelijk dat er verschillende vormen zijn die ik tot op heden niet getest heb. 

Een geleide meditatie is waarbij ze vertellen wanneer je moet in- en uitademen, een bodyscan te doen en soms kleine stukjes vertellen om bij stil te staan.  

Je hebt ook affirmatie versies waarbij je positieve woorden luistert of mee uitspreekt. Ook hierin heb je een heel scala aan opties van korte simpele meditaties tot lange diepgaandere tot je zelfs moet huilen. Bijvoorbeeld het ho’oponopono gebed (Hawaïaanse meditatie voor vergeving) zorgde voor kippenvel en een stortvloed aan tranen bij mij. 

Je kunt ook meditatie muziek opzetten, dit is makkelijk te vinden op Spotify of YouTube. Soms heb ik behoefte aan dat ik alleen mezelf hoor denken en alleen bezig hoef te zijn met mijn gevoel. 

Het kan natuurlijk ook in volledige stilte. Dit is mijn minst favoriete manier. Ik vind het vaak té stil en daarnaast vallen me dan alle omgevingsgeluiden ontzettend op, waardoor ik afgeleid raak. Anderzijds is het heel goed om dit te trainen: je hoort een geluid, je laat het er zijn en je laat het weer los! 

Vipassana en eigen creatie van inzichtmeditatie 

Zo zie je maar dat we allemaal telkens bijleren, een ontdekking door de research voor het schrijven van dit artikel. Deze vorm noemen ze een inzichtmeditatie. Het houdt vooral in dat je leert om alles te zien voor wat het is. Als je een gedachten hebt dat je zegt: ik ben aan het denken. Als je een emotie voelt: een emotie! Ze zeggen ook dat je bij inademen “in” moet zeggen of denken en bij uitademen “uit”. Dat je niet zomaar je ogen opendoet, maar denkt: open. 

Of het dus officieel zo gedaan mag worden is dan de vraag, ik geloof in dat je vooral moet doen wat voor jou werkt. Ik zou het zelf ook inzichtmeditatie noemen wat ik doe. Ik ben dit gaan doen vanuit intuïtie en dit is wat mijn psycholoog mij geleerd heeft om altijd daarnaar te luisteren. 

Ik luister soms naar mijn gedachten zonder het te veroordelen om te observeren wat er gebeurt in mijn hoofd en welke reactie dit geeft in mijn lichaam, welke emoties het triggert en hoe heftig het aanwezig is. Vooral als je trauma’s wilt verwerken en bijvoorbeeld vastzit werkt dit voor mij altijd super goed. Ik doe het steeds minder, omdat ik al zo ver in mijn proces ben dat ik het bijna allemaal verwerkt heb en verder kan. 

Nu leer ik door een cursus (niet over deze vorm van meditatie, maar om jezelf volledig te omarmen zoals je bent) om echt bewust te worden van al je emoties. Door jezelf telkens te vragen: wat voel ik op dit moment? Je bijvoorbeeld niet denkt: “ik ben eenzaam,” nee.. je VOELT je eenzaam! Ik kan niet uitdrukken in woorden wat deze oefeningen met mij doen. Ik heb al meerdere keren gehuild vanuit mijn ziel, zo hard tot ik niet meer kon ademhalen, maar het voelt dat ik elke dag een laagje los kan laten. Dat eindelijk al mijn emoties er mogen zijn. Ook dat je meerdere emoties op hetzelfde moment kunt ervaren. Ik voel mij vandaag bijvoorbeeld ook blij met alles wat ik op het moment doe in mijn leven, maar ook voel ik heel veel paniek bij alle veranderingen. Het mag er allemaal zijn. 

De manier om continu te observeren wat in mij gebeurt heeft mij geholpen mijn trauma’s te verwerken. Nu ik zo ver ben merk ik dat als ik dit doe het me tegenwerkt, ik ben te bewust inmiddels. Ze zeggen weleens dat wat helpt om te helen hoeft niet te betekenen dat het helpt om te leven. Door te leren puur te voelen wat het is dat ik voel en het er te laten zijn en gedachten over het algemeen te bestempelen als “maar een gedachten” helpt mij om alles wat meer los te laten. Ik voel alsof ik eindelijk thuiskom, zoals ze dat zo mooi zeggen. 

Druk hoofd? 

Ondanks dat ik betwijfel of dit de manier is om te mediteren is dit wel hoe het bij mij ooit begonnen is en voor mij persoonlijk werkt het. Ik heb een hoofd die nooit stilstaat en soms zie ik het overzicht gewoon niet meer. Dan ging ik een half uur in meditatie houding zitten, het liefste buiten in het zonnetje en liet ik mijn brein gewoon lekker zijn gang gaan. Hierna voelde ik me wel moe, maar dan was het wel weer ordelijk en ik had eindelijk antwoorden op vragen die ik kon uitdenken! 

De lessen die ik leerde van meditatie 

Ik heb regelmatig het idee dat mensen denken dat meditatie iets is wat je een paar minuten per dag doet, je tot rust komt en that’s it. Dat dacht ik ook, tot ik begon in te zien welke positieve effecten het had in mijn dagelijks leven. Het is wel dat ik actief leerde over wat meditatie betekent, waar het goed voor is, hoe monniken en mensen met ervaring hiermee denken om tot deze inzichten te komen. 

• Gedachtes zijn maar gedachtes. Je moet niet elke gedachte zo serieus te nemen. 
• In stresssituaties of als ik gekwetst ben kan ik het veel eerder loslaten. Je laat het er zijn (laat het door je heen gaan) en je gaat weer verder. 
• Als ik het niet kan loslaten leerde ik om snel terug te keren naar de kalmte door het er te laten zijn en dan iemand te vertellen wat ik voelde. Vroeger had ik extreme paniek of woede aanvallen, hierdoor kan ik steeds makkelijker kalm handelen. Zelfs in een paniek of woede situatie voel ik dat ik meer helder blijf. 
• Toen ik mijn angststoornis ging overwinnen kon ik telkens terugkeren naar mezelf in situaties. Een monnik in een documentaire zei: je moet niet vechten tegen je angst, maar bevriend raken ermee. 
• Beter kunnen focussen en concentreren. 
• Ik heb mezelf teruggevonden onder de lagen stress, trauma’s en overtuigingen die me tegenwerkte.
  
   

Alternatieven 

Mijn gevoel is dat er te weinig gedeeld wordt over alternatieven. Misschien heeft meditatie een bepaald voordeel wat de andere niet hebben, who knows, maar ik ben gestopt met perfectionistisch denken. Het gaat om de sensatie van rust en zo lang jij dit ervaart is het mission accomplished. Het is ook allemaal gratis te vinden op YouTube! 

Bodyscan 

Dit kan heel simpel door te zitten of op je rug te gaan liggen. Ontspan en scan elk deel van je lichaam af. Je begint bij je linkervoet, je enkel, je onderbeen, je bovenbeen, je rechtervoet… heel langzaam zo naar boven. Dit kost je maar een minuutje en meteen voel je een beetje meer kalmte. 

Yoga 

Ohh ik ben dol op yoga! Ik deed het jaren geleden al, alleen door mijn bindweefselaandoening ben ik wel heel flexibel, maar ook heel zwak in mijn lichaam. Ik dacht dat ik het nooit zou kunnen, maar ik zette door! Eerst heb ik random poses gedaan wanneer ik daar even behoefte aan had. Dit kost je maar minuten! Ik doe graag de child en cobra pose bijvoorbeeld. Sinds een tijdje ben ik yogalessen online gaan volgen van vijftien minuutjes. Het is soms écht heavy, onderschat het niet, maar ik voel me compleet zen hierna. Je hebt ook verschillende soorten en het verschilt de poses voor welk doeleinde. Je kunt veel gratis lesjes vinden op YouTube! 

Tai Chi 

Dit is schijnbaar van oorsprong een Chinese vechtkunst, maar het wordt ook gebruikt om tot rust te komen. Ik leerde hierdoor hoe fijn ik het vind om meer in beweging te zijn dan stil te zitten zoals bij een meditatie. Ik had nooit verwacht toen ik hiermee begon dat ik zo’n extase kon creëren met een beweging van zeegolven of een boom te knuffelen. 

QiGong 

Dit is iets nieuws dat ik aan het proberen ben. Het is ook vanuit de Chinese cultuur. Ik vind het zo interessant en ondanks dat ik Tai Chi ook fijn vind, lijkt dit nog beter met mij te matchen. Hierna ben ik ultiem zen of ik voel me juist energiek. Zo ontdekte ik dat het belangrijk is om te weten welke versie je doet, het is namelijk zo dat het je kan laten ontspannen, maar ook energie kan geven. Het is niet aan te raden om die voor energie net voordat je naar bed gaat te doen, ben ik achter gekomen haha. 

Ademhalingsoefeningen 

In alle eerlijkheid is dit mijn minst favoriet. Het is wel super effectief. Ik doe het ook vaak als ik even stress, angst heb of als ik niet kan slapen: 4 seconden inademen, 4 vasthouden en 4 uitademen, een paar keren. Ik gebruik ook vaak de 4-7-8 methode op YouTube, dat is wel wat ik het liefste gebruik wanneer ik dit doe. Ik ben alleen achter gekomen dat ik liever ‘actief’ bezig ben om tot rust te komen zoals yoga en QiGong, maar ademhalingsoefeningen zijn wél heel belangrijk en ze hebben me al vaak gered in stresssituaties. 

Voel je agressie/paniek of depressie?

Ik had altijd het idee dat bij elke emotie die ik niet fijn vond om te ervaren dat ik moest mediteren. Achteraf logisch dat het niet altijd hielp, het maakte me vaak alleen maar gefrustreerd! Tot ik leerde over hoe ons zenuwstelsel in elkaar zit. Je kunt verkeren in hyper (agressief en paniek), balans en hypo (depressief). Het maakt een verschil hoe je er dan mee om moet gaan. 

Sommige mensen zitten vast in een zenuwstelsel dat niet meer in balans kan komen, vaak door trauma. Ik ben (inmiddels eerder was) een van die mensen. Ik zat altijd in een ik-kan-iedereen-wel-wurgen staat of een wat-is-het-nut-van-alles-ik-kan-net-zo-goed-doodgaan staat. Pas vanaf het moment dat ik begreep dat in hyper je beter kunt kiezen voor sporten en dansen, terwijl je in hypo beter kunt kiezen voor meditatie en journalen. 

Het heeft weleens geholpen om in een boze bui yoga te doen en tegenwoordig helpt mediteren wel soms als ik op ontploffen sta, maar dit is eigenlijk sinds ik ontdekte dat een specifieke meditatie (hier betaal ik voor) om emoties los te laten helpt. 

Het is ieder geval bedoeld als richtlijn, het is vooral interessant hiermee te experimenteren en je zult zelf moeten ontdekken wat voor jou werkt. 

Mijn advies: focus op slowing down

Na vele jaren (10+) hiermee bezig zijn en proberen te begrijpen wat werkt zou ik aanraden om te focussen niet zo zeer op mediteren, maar op slowing down. Maak er een gewoonte van om elke dag een paar momentjes hiervoor te nemen. Soms één minuutje een body scan te doen, het hoeft dus echt niet veel tijd te kosten zoiets. Een paar yoga poses te doen in plaats van een hele les doe ik ook regelmatig, vooral de child pose vind ik heerlijk. Af en toe juist wel een volledige les te doen, ook dat hoeft niet een uur te duren, er zijn er genoeg van vijftien minuten op YouTube en dan voel ik me zen. 

Om nog iets verder hierop in te gaan: voor een gebalanceerd zenuwstelsel is het bijvoorbeeld goed om ademhalingsoefeningen te doen, een koude douche te nemen, een paar minuten met blote voeten over gras te lopen en dansen is een van de beste dingen om te doen (ecstatic dansen oftewel vrij dansen is zo goed en fijn, ik doe het bijna elke dag en er zijn geen specifieke danspasjes voor nodig). Daarbij geldt het ook voor bakken, koken, tuinieren, schilderen, een dutje doen…

Het beste lijkt een balans te zijn van een paar kleine momentjes per dag en een paar grotere momenten per week (denk aan: een body scan, een yoga lesje en een koude douche elke dag en dan afwisselen met een keer per week een half uur bakken en een uurtje tuinieren). 

Wel belangrijk om te doen wat bij jou past, omdat de wetenschap zegt dat tuinieren goed voor je is wil niet zeggen dat dat voor jou is. Heel chagrijnig tuinieren omdat je er een schurfthekel aan hebt zal je gemoedstoestand niet goed doen natuurlijk. 

Ik zou iedereen aanraden om gewoon alles uit te proberen. Verschillende activiteiten, lesjes, combinaties en dan te kijken wat jouw leven verrijkt. 

Wat heb ik nodig? 

Dan eindig ik dit artikel met de beste vraag die ik zou willen dat ik die eerder had geleerd in het leven: wat heb ik nodig? 

Ik leerde dit door enorm veel zelfstudie te doen, ervaring en mijn psycholoog om telkens terug te komen om te ontdekken wat ik nodig heb. In plaats van continu te forceren dat je yoga moet doen, mediteren of per definitie drie momentjes zou moeten nemen of per se elke week moet tuinieren, kun je veel beter elke dag aanwennen de vraag te stellen: wat heb ik nodig? En dat dan te gaan doen! 

Ik zou wel aanraden om jezelf een ‘challenge’ te geven om een paar weken wél streng alles te testen zodat je het gevoel krijgt wat bij je past. Soms moet je dat eerst ontwikkelen om dus de vraag te kunnen beantwoorden, maar het is een van de meest waardevolste handvat voor mij.